Ząbkowanie u niemowląt – objawy i kolejność wyrzynania. Jak pomóc dziecku przy ząbkowaniu?

Ząbkowanie u dzieci to intensywny i trudny czas dla maluszka, który musi poradzić sobie z dyskomfortem i bólem. Zazwyczaj ma też problemy z jedzeniem i snem. Sprawdź, jak wygląda kalendarz ząbkowania i kiedy dziecko ząbkuje. Dowiedz się, jak mu pomóc w tym okresie.

Kalendarz ząbkowania – kiedy rozpoczyna się ten proces i jakie są objawy?

Ząbkowanie u niemowląt to proces wyrzynania się pierwszych mlecznych zębów. Zmiany dotyczą nie tylko samego zęba, ale również tkanek otaczających. Są złożone i zależne od wielu czynników: genetycznych, paragenetycznych i środowiskowych. Jak wygląda kalendarz ząbkowania? Kiedy dziecko ząbkuje i jakie są objawy?

Cały proces wyrzynania się zębów zaczyna się w 2.-3. miesiącu życia (niektórzy określają też termin 4.-8. miesiąca życia). Zazwyczaj trwa do 30.-36. miesiąca. Czas, jaki mija od ukazania się pierwszego ząbka do pojawienia się ostatniego to około 17,5 – 25 miesięcy. W tym czasie powinniśmy się już spodziewać wszystkich 20 zębów mlecznych. Badacze przyjmują też prosty wzór: w jamie ustnej dziecka powinno znajdować się o 6 zębów mniej niż ma ono miesięcy

Skąd wiadomo, że to ząbkowanie? Objawy są charakterystyczne i często pojawiają się na kilka miesięcy przed pojawieniem się pierwszego zęba. Należą do nich:

• nadmierne ślinienie,
• nagryzanie i pocieranie dziąseł,
• zwiększona drażliwość i płaczliwość,
• czuwanie,
• ssanie,
• pocieranie ucha,
• zmniejszenie apetytu na pokarmy stałe lub płynne,
• wysypka na twarzy i poza jej obszarem,
• umiarkowane zwiększenie temperatury,
• gorączka,
• przekrwienie błony śluzowej jamy ustnej,
• zaburzenia snu,
• biegunka i podrażnienia okolic odbytu,
• zwiększenie liczby wypróżnień,
• kaszel,
• zapalenia ucha środkowego,
• wymioty,
• wysypka wokół ust związana z nadmiarem śliny,
• wkładanie piąstek do buzi i gryzienie,
• zgrubienie i zaczerwienienie dziąseł,
• zarumienione i gorące policzki (w okresie wyrzynania zębów trzonowych),
• ból związany ze stanem zapalnym dziąseł,
• krwiaki na dziąsłach.

Według badań objawy towarzyszące ząbkowaniu u niemowląt utrzymują się zazwyczaj od 3 do 10 dni przed ukazaniem się zęba i do 3 dni po wyrżnięciu. Jednak wyrzynanie się kolejnych zębów nakłada się na siebie, więc cały proces i towarzyszące mu dolegliwości trwa przez kilka miesięcy.

Czy ząbkowanie u niemowląt zawsze jest bolesne? Niektóre dzieci przechodzą ten proces bez większych dolegliwości bólowych. Inne mogą być bardzo drażliwe, mieć problemy z jedzeniem i snem.

Przeczytaj więcej o zębach mlecznych>>

Nietypowe objawy ząbkowania

Warto wspomnieć, że wielu badaczy zauważyło, że dolegliwości towarzyszące ząbkowaniu u dzieci mogą być związane nie tylko z wyrzynaniem zębów, ale też potencjalnymi zaburzeniami, np. zapaleniem gardła, oskrzeli, ucha środkowego, zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych. Zaniepokoić powinny nietypowe objawy ząbkowania takie jak:

• gorączka powyżej 38°C,
• nasilona biegunka i wymioty,
• odwodnienie,
• znaczna utrata apetytu i utrudnione ssanie,
• silne bóle i płacz nieustające mimo chłodzenia,
• krwawe, śluzowate wydzieliny z dziąseł,
• niepokój i nadmierna senność.

Jeśli objawy ząbkowania są intensywne, utrzymują się przez dłuższy czas, utrudniają funkcjonowanie, należy skonsultować się z pediatrą.

Ząbkowanie u niemowląt – jak pomóc dziecku w tym okresie?

Ząbkowanie to trudny czas dla niemowląt i rodziców. Maluch jest wtedy niespokojny, często ma problemy ze snem i jedzeniem. Wyrzynające się ząbki powodują swędzenie dziąseł, a nawet silny ból. Dlatego warto szukać sposobów, które pomogą dziecku w tym okresie. Jak przynieść ulgę podczas ząbkowania u niemowląt?

• Zapewnienie czegoś do gryzienia i chłodzenie – można skorzystać z gryzaków dla niemowląt o właściwościach chłodzących lub włożyć je do zamrażarki przed podaniem maluchowi. Warto testować różne typy, ponieważ dzieci różnie reagują na kształty, twardość i materiał, z którego wykonane są takie pomoce przy ząbkowaniu. Niektóre niemowlęta wolą zmoczoną, chłodną szmatkę do gryzienia;
• masowanie dziąseł w bolących miejscach;
• chłodne pokarmy – jeśli dziecko ma już wprowadzone pokarmy stałe, może dostać schłodzone musy;
• w przypadku silnego bólu po konsultacji z pediatrą można podać dziecku paracetamol, a po 6. miesiącu życia ibuprofen, ewentualnie posmarować dziąsła maścią łagodzącą, warto również stosować gryzak-szczoteczkę treningową Jordan Step 0-2 years.

Już w okresie niemowlęcym warto zadbać o prawidłową higienę jamy ustnej. Kiedy maluch nie ma jeszcze zębów. Dziąsła można przecierać czystą, wilgotną gazą. Po wyrżnięciu się pierwszego ząbka można już wprowadzić delikatne szczotkowanie miękką szczoteczką dostosowaną do wieku dziecka.

Przeczytaj, jak myć zęby niemowlakowi>>

FAQ – najczęściej zadawane pytania o ząbkowanie u niemowląt

Czy ząbkowanie może powodować gorączkę?

Samo ząbkowanie u dzieci rzadko przynosi gorączkę. Może pojawić się lekko podwyższona temperatura. Jeśli przekracza ona 38°C lub towarzyszą jej inne niepokojące objawy (np. wymioty, biegunka), należy skonsultować się z lekarzem.

Czy ząbkowanie nasila się w nocy?

Objawy ząbkowania u dzieci mają różną intensywność, ale często nasilają się w nocy. Dzieje się tak, ponieważ w pozycji leżącej nacisk na dziąsła jest większy, a dodatkowo maluch nie ma też dodatkowych bodźców, które odwracają uwagę od dokuczliwych symptomów.

Czy ząbkowanie jest przeciwwskazaniem do szczepienia?

Nie, lekkie objawy ząbkowania nie są przeciwwskazaniem do szczepienia. Lekarz może zalecić odłożenie go, jeśli pojawi się gorączka.

Bibliografia:

1. Olczak-Kowalczyk Dorota , Boguszewska-Gutenbaum Halszka Beata, Janicha Jadwiga , Turska-Szybka Anna : Wybrane zagadnienia związane z wyrzynaniem zębów mlecznych, Nowa Stomatologia, vol. 16, no. 2, 2011, pp. 73-76, ppm.wum.edu.pl/docstore/download/WUM2070a1136755499d9839c2e725a8e137/64D48B90-C3B3-4074-885E-026CD44F0B6C.pdf. data wejścia 7.09.2025;
2. Torlińska-Walkowiak, A. Rataj-Kulmacz, wyrzynanie się zębów mlecznych – symptomy towarzyszące czy przypadkowe współistnienie w czasie?, Pediatr Med Rodz 2013, 9 (3), p. 272–275, nstomatologia.pl/wp-content/uploads/2022/02/ns_2021_003-009_PL.pdf, data wejścia 7.09.2025;
3. Mother & Baby. Rozwój niemowlęcia. Informacje i fachowe porady dotyczące pierwszego roku życia dziecka, przy współpr. z L. Palamoudian, wyd. Olesiejuk, 2017;
4. Murkoff, S. Mazel, Pierwszy rok życia dziecka, Dom Wydawniczy REBIS, 2012.