Jak usunąć przebarwienia na zębach?

Przebarwienia na zębach – jak powstają i jak się ich pozbyć?

Śnieżnobiały uśmiech to atut świadczący o dbałości nie tylko o estetykę, ale też zdrowie. Warto więc wiedzieć, skąd bierze się naturalny kolor uzębienia i dlaczego powstają przebarwienia na zębach. Niektórym z nich łatwo zapobiegać lub się ich pozbyć, a niektóre będą wymagać profesjonalnych zabiegów dentystycznych. Sprawdź, jak usunąć brązowe, białe, szare lub żółte przebarwienia na zębach.

Przebarwienia na zębach a ich naturalny kolor

Naturalny kolor zębów jest cechą indywidualną każdego człowieka. Zależy od barwy wewnętrznej zębiny, która prześwieca się przez zewnętrzną warstwę szkliwa. Sprawia to, że zęby mogą przyjmować zabarwienie od białego, przez szaroniebieskie po kremowe i żółtawe. Mogą też pojawić się przebarwienia na zębach. Przyczyną ich powstawania jest działanie różnego rodzaju barwników oraz zdolność substancji organicznych do absorbowania światła. Mogą obejmować pojedyncze zęby lub nawet całe uzębienie.

W kontekście przebarwień na zębach ważna będzie definicja chromogenów. To związki chemiczne o charakterze barwników, które osadzają się na powierzchni zębów, powodując zmianę zabarwienia. Mogą pochodzić z jedzenia lub picia (np. kawy, herbaty, jagód) lub powstawać w jamie ustnej na skutek działania bakterii w płytce nazębnej. Chromogeny są jedną z najczęstszych przyczyn powstawania przebarwień na zębach.

Białe, żółte, brązowe i czarne przebarwienia na zębach – rodzaje przebarwień na zębach i przyczyny ich występowania u dzieci i dorosłych

Rodzaje odbarwień zębów dzieli się na dwie kategorie, z którymi związane są różne przyczyny występowania.

• Wewnętrzne przebarwienia na zębach

To mocne przebarwienia, które znajdują się wewnątrz tkanek zęba. Są spowodowane zmianami strukturalnymi tkanek twardych. Mogą być wynikiem chorób metabolicznych i działania czynników ogólnoustrojowych.

Przykładem wewnętrznych przebarwień na zębach są te powstałe na skutek zażywania antybiotyków z grupy tetracyklin przez kobiety ciężarne i dzieci. Warto wiedzieć, że już od drugiego trymestru powstające zęby są podatne na powstawanie takich charakterystycznych szarych, żółtych lub brązowych przebarwień.

Inną przyczyną zmiany koloru zębów mogą być ich urazy, choroby miazgi oraz choroby ogólnoustrojowe o podłożu hematologicznym, np. anemia, fenyloketonuria, talasemia.

Przebarwienia na zębach występują też w związku z nadmierną podażą fluoru (tzw. fluorozą) w okresie formowania się zawiązków zębów. Nadmierna ilość tej substancji to ponad 1 ppm w wodzie pitnej. Charakterystycznym objawem są białe przebarwienia na zębach, które mogą przechodzić w szare i brązowe. Znajdują się najczęściej w poprzek korony.

• Zewnętrzne przebarwienia na zębach

Powstają wtedy, kiedy barwniki (chromogeny) osadzają się w strukturze osłonki, która pokrywa ząb, a następnie w nią wnikają. Powodują powstawanie plamek i nalotów na powierzchni zębów, a rzadziej też wpływają na jego ogólny kolor. Pojawiają się najczęściej tam, gdzie higiena jest utrudniona na skutek naturalnych procesów chemicznych przebiegających w jamie ustnej (np. reakcja między cukrami a aminokwasami prowadząca do brązowienia). Przebarwienia na zębach tego typu mogą powstawać też przez barwniki zawarte w produktach spożywczych czy na skutek palenia papierosów. Rzadziej będą też reakcją na leki (np. chlorheksydyny znajdującej się m.in. w płukankach do jamy ustnej).

Przebarwienia na zębach mogą być również związane z wiekiem, kiedy szkliwo zębów nie jest już tak grube jak dotychczas. Zębina, która jest ciemniejsza, staje się wtedy bardziej widoczna.

Jak usunąć białe, żółte, brązowe lub czarne przebarwienia na zębach?

Zastanawiając się, jak usunąć przebarwienia na zębach, na wstępie należy znaleźć przyczynę ich powstawania. Te znajdujące się w zewnętrznych warstwach zęba będą łatwiejsze do rozjaśnienia. Najważniejsza będzie wtedy higiena jamy ustnej i wprowadzenie codziennych nawyków dla zdrowia zębów. Warto też ograniczyć produkty barwiące w diecie i zrezygnować z palenia papierosów, a do diety włączyć źródła wapnia, fosforu i witaminy D.

Warto też stosować pasty wybielające, np. Jordan Tastepaste Mango Mięta  o ochronnym działaniu na szkliwo. To produkty do higieny jamy ustnej zapobiegające powstawaniu i usuwające przebarwienia (zwłaszcza te po kawie i herbacie). To jeden ze sposobów na wybielanie zębów w domu.

Konieczne będą też regularne kontrole u dentysty, który w pierwszej kolejności zadba o zdrowie zębów, przeprowadzi higienizację oraz usunie kamień nazębny. Sprawdzi się wtedy skaling i piaskowanie.

W przypadku trudniejszych do usunięcia plamek i zmiany koloru całego uzębienia potrzebne może być profesjonalne oczyszczanie w gabinecie stomatologicznym. Jeśli przebarwienia na zębach mają charakter zewnętrzny może być też potrzebne wybielanie. Dentysta może także zalecić zabieg domowy z wykorzystaniem specjalnie przygotowanych nakładek. Warto jednak wiedzieć, że zgodnie z przepisami Unii Europejskiej takie zabiegi z użyciem środków chemicznych mogą być wykonywane tylko u osób pełnoletnich. W niektórych przypadkach dopuszczalne jest wybielanie silnie przebarwionych zębów u pacjentów w wieku 14-15 lat.

Przebarwienia na zębach u dzieci – co robić?

Podobnie jak w przypadku usuwania przebarwień na zębach u dorosłych ważna będzie profilaktyka, czyli higiena jamy ustnej. Warto zadbać o regularność, a w przypadku młodszych dzieci także kontrolować technikę mycia zębów. Najlepiej zrobić to w formie zabawy oraz przekazywać podstawową wiedzę w atrakcyjny sposób, np. przy pomocy książeczek dla dzieci lub odgrywanych scenek. Warto też udać się do dentysty specjalizującego się w leczeniu małych pacjentów. Podczas wizyty lekarz pokaże, jak prawidłowo dbać o jamę ustną i usunąć przebarwienia na zębach u dzieci.

Przeczytaj, jak przygotować się do pierwszej wizyty u dentysty>>

Od najmłodszych lat warto też wybierać odpowiednią szczoteczkę i pastę do zębów dla dzieci. Powinna ona mieć zalecaną dla danego przedziału wieku dawkę fluoru:

• -24. miesiąc życia – 1000 ppm (śladowa ilość pasty przy myciu zębów). Wyjątek stanowi sytuacja, gdy w wodzie pitnej zawartość fluoru przekracza normę 1 mg/l;
• -6. rok życia – 1000 ppm (ilość pasty odpowiadająca wielkości ziarnka groszku);
• powyżej 6. roku życia – 1450 ppm (ilość pasty 1-2 cm);
• powyżej 16. roku życia – 5000 ppm (ilość pasty 1-2 cm).

Przeczytaj też, jak wybrać odpowiednią szczoteczkę do zębów dla dzieci>>

FAQ – najczęściej zadawane pytania o przebarwienia na zębach:

Czym są białe przebarwienia na zębach u dzieci?

Na zębach u dzieci czasami widoczne są charakterystyczne białe plamki. Mogą one być spowodowane nadmiarem fluoru w diecie i pielęgnacji, dlatego warto stosować się do zaleceń lekarzy. Innymi przyczynami może być też nieprawidłowy rozwój szkliwa w okresie, kiedy zęby się jeszcze kształtowały, uraz mechaniczny zęba czy rozwijająca się próchnica. Jeśli zauważysz białe plamki na szkliwie, może to być pierwszy jej objaw (tzw. próchnica wczesna). Należy wtedy szczególnie zadbać o higienę oraz zminimalizować ilość cukru w diecie.

Dlaczego pojawiają się czarne przebarwienia na zębach?

Brązowe lub czarne przebarwienia na zębach mogą być wynikiem ciemniejącej pod wpływem mineralizacji płytki nazębnej. To tzw. kamień nazębny. Mogą być też objawem próchnicy, która wymagać będzie leczenia stomatologicznego.

Czarne przebarwienia na zębach mogą pojawiać się też w wyniku urazów zębów, przyjmowania niektórych leków (np. z żelazem lub chlorheksydyną) czy paleniem papierosów.

Czy przebarwienia na zębach mogą nawracać?

Tak, przebarwienia na zębach mogą wracać nawet po profesjonalnych zabiegach wybielania, jeśli nie zmienimy nawyków związanych z dietą i higieną jamy ustnej. Profilaktyka jest tak samo ważna, jak usunięcie przebarwień na zębach.

Bibliografia:

1. Kwiatkowska, I. Strużycka, a. Mielczarek, Współczesne metody wybielania zębów z żywą miazgą – przegląd piśmiennictwa, © Borgis – Nowa Stomatologia 4/2003, s. 195-198, czytelniamedyczna.pl/1810,wsplczesne-metody-wybielania-zblw-z-zyw-miazg-przegld-pimiennictwa.html, data wejścia: 7.09.2025;
2. pl/pacjent/pediatria/lista/178070,czy-mozna-wybielac-zeby-u-dzieci, data wejścia 7.09.2025;
3. lekarz dentysta k. Kielar, Wsparcie dziecka w rozwoju – profilaktyka stomatologiczna, Wyższa Szkoła Pedagogiczno – Techniczna, cswiedza.pl/przyszlynauczyciel/media/file/artykul-wsparcie-dziecka-w-rozwoju-profilaktyka-stomatologiczna-91.pdf, data wejścia 7.09.2025;
4. pl/pytania/pediatria/table/B25.QA.1.9.1, data wejścia 7.09.2025.