Zbyt częste mycie zębów: nawyk, które może Ci zaszkodzić

Choć oczyszczanie jamy ustnej jest konieczne do zachowania zdrowego uśmiechu, to zbyt częste mycie zębów może szkodzić. Wbrew pozorom takie działanie nie wybiela szkliwa – zamiast tego stopniowo je ściera, czyniąc je bardziej podatnym na drobnoustroje i uszkodzenia mechaniczne. Jak powinno wyglądać prawidłowego szczotkowanie zębów i ile razy dziennie należy to robić?

Zbyt częste mycie zębów – czym grozi?

Choć czyszczenie uzębienia jest ważne, to zbyt częste mycie zębów (zwłaszcza przy użyciu nieodpowiedniej pasty i/lub szczoteczki) może skutkować m.in. krwawieniem dziąseł czy stopniowym uszkodzeniem szkliwa. Co więcej, nadmierna higiena jamy ustnej powoduje czasem choroby zębów i przyzębia, takie jak próchnica oraz zapalenie dziąseł.

Próchnica

Nadmierne korzystanie z past do zębów, zwłaszcza tych o silnym działaniu, może prowadzić do uszkodzenia szkliwa. To z kolei tworzy idealne środowisko do rozwoju bakterii oraz wytworzenia się próchnicy.

Cofanie się linii dziąseł

Niewłaściwa technika szczotkowania – w połączeniu ze zbyt częstym myciem zębów – mogą skutkować cofaniem się linii dziąseł. Pierwsze sygnały można zauważyć już podczas samego czyszczenia, kiedy to dziąsła ulegają mechanicznemu uszkodzeniu i krwawią.

Uszkodzenie szkliwa

Częste mycie zębów może szkodzić szkliwu – zwłaszcza wtedy, gdy szczotkowanie odbywa się w nieodpowiednim czasie. Należy unikać czyszczenia tuż po jedzeniu, szczególnie kwaśnych posiłków. Szkliwo jest wówczas wyjątkowo narażone na mikrouszkodzenia, a częste mycie w takiej sytuacji przyspiesza jego niszczenie.

Schorzenia przyzębia

Zbyt silne i częste mycie zębów pozbawia jamę ustną nie tylko tych złych, ale i dobrych bakterii. W efekcie traci ona naturalną ochronę, a organizm jest bardziej narażony na choroby przyzębia, takie jak zapalenie dziąseł i ich recesja, infekcje dziąseł czy stany zapalne wokół korzeni zębów.

Zbyt częste mycie zębów – z czego wynika?

Częste mycie zębów (po kilka-kilkanaście razy na dobę) zwykle wynika z troski o estetykę własnego uśmiechu. Czasem jest jednak podyktowane negatywnym doświadczeniami, których pacjent chce się pozbyć. Są to m.in.: 

• halitoza (nieprzyjemny zapach z ust);
• nieświeży oddech wywołany schorzeniem, np. cukrzycą;
• presja społeczna;
• wcześniejsze przykre doświadczenia z chorobami zębów i chęć ich uniknięcia.

Jak zapobiegać skutkom zbyt intensywnego mycia zębów?

Częste mycie zębów może szkodzić, dlatego warto zapobiegać i minimalizować negatywne skutki. Podstawowym krokiem jest zawsze wizyta u dentysty, który podpowie, jakie techniki szczotkowania będą najlepsze oraz z jaką częstotliwością oczyszczać jamę ustną. W zachowaniu zdrowego uśmiechu pomogą również wybór odpowiedniej szczoteczki i pasty.

Wybór właściwej szczoteczki do zębów

W ograniczeniu skutków zbyt częstego szczotkowania zębów pomaga odpowiednio dobrana szczoteczka. Znaczenie ma przede wszystkim jej twardość – powinna być ona dopasowana do indywidualnych potrzeb oraz stanu uzębienia. Przykładowo, miękka szczoteczka Target Sensitive świetnie sprawdzi się u osób z nadwrażliwością i delikatnym szkliwem. Z kolei model Target White o średniej twardości jest wyborem dla tych, którzy mają mocniejsze szkliwo.

Zakup odpowiedniej pasty do zębów

Częste mycie zębów będzie bezpieczniejsze, gdy wybierze się odpowiednią pastę. Warto zwrócić uwagę na produkty zawierające wapń oraz fluor. Są to składniki pobudzające mineralizację szkliwa, dzięki czemu staje się ono silniejsze i odporniejsze na tarcie. Pasty od Jordan są bogate nie tylko w te elementy, ale często i ksylitol, który działa bakteriobójczo. 

Wybór techniki szczotkowania

Aby mycie zębów kilka razy dzienne było mniej inwazyjne, warto stosować odpowiednią technikę. Dla pełnego oczyszczenia należy wykonywać ruchy wymiatające połączone z obrotowymi. Dobrze sprawdzają się również metody pionowa, pozioma czy Bass’a oraz Stillmann’a. Ważne jest także delikatne dociskanie szczoteczki do zęba – przy zbyt mocnym nacisku łatwiej o uszkodzenie szkliwa oraz dziąseł.

Metoda pionowa

Metoda pionowa mycia zębów to technika szczotkowania, w której szczoteczka porusza się w kierunku pionowym, czyli z góry na dół lub od dołu ku górze. Krótkie, precyzyjne ruchy pozwalają na skuteczne usunięcie płytki nazębnej z powierzchni zębów i przestrzeni między nimi. Sposób ten poleca się zwłaszcza osobom z problemem zbyt częstego mycia zębów, ponieważ metoda ta minimalizuje nacisk na delikatne szkliwo.

Metoda pozioma

Metoda pozioma mycia zębów polega na ruchu szczoteczki w poziomie, równolegle do powierzchni zębów, umożliwiając skuteczne usunięcie płytki nazębnej z obszarów trudno dostępnych. Jest ona szczególnie efektywna przy oczyszczaniu powierzchni żujących zębów oraz obszarów międzyzębowych.

Metoda obrotowo-wymiatająca

Metoda obrotowo-wymiatająca jest sposobem, w którym szczoteczką wykonuje się okrężne ruchy obrotowe, jednocześnie łącząc je z ruchami wymiatającymi. W trakcie tej metody, włosie szczoteczki krąży wokół zębów, a następnie wykonuje ruch wymiatający w kierunku koron zębów. Technika ta jest skuteczna i jednocześnie delikatna, dzięki czemu może być stosowane przez osoby, które wyjątkowo często myją zęby.

Metoda Bass’a

Kilkukrotne szczotkowanie zębów w ciągu dnia można wykonywać m.in. z pomocą metody Bass’a. To technika, w której należy ustawić szczoteczkę pod kątem 45 stopni względem uzębienia, a następnie zataczać kółka. Później przechodzi się do ruchów wymiatających, gwarantując tym samym solidne oczyszczenie wszystkich zębów, również tych z tyłu.

Metoda Stillmann’a

Jeśli wskutek zbyt częstego mycia zębów doszło do recesji dziąseł, metoda szczotkowania Stillmann’a może okazać się strzałem w dziesiątkę. W tej technice szczoteczka jest ustawiona pod kątem 45 stopni, a jej włosie jest skierowane częściowo w dziąsła, częściowo zaś w stronę korzeni zębowych. Wówczas wykonuje się ruchy poprzecznie-wibrujące z zachowaniem należytej ostrożności.

Zadbanie o zbilansowaną dietę

Do redukcji szkód wyrządzonych przez za częste mycie zębów można wykorzystać zmiany w diecie. Jadłospis powinien wówczas uwzględniać posiłki bogate w witaminy i minerały (zwłaszcza witaminę C, wapń oraz cynk), by ułatwić odbudowę szkliwa i wzmocnić je. Z menu warto natomiast wyeliminować nadmiar cukrów i kwasów, które mogłyby dodatkowo osłabiać zęby.

Unikanie szkodliwych nawyków

Zbyt częste szczotkowanie zębów (po kilka lub kilkanaście razy dziennie) może prowadzić do niszczenia szkliwa, dlatego warto unikać kolejnych szkodliwych nawyków, które pogłębiłyby ten stan. Do niepożądanych zachowań należą przede wszystkim obgryzanie paznokci oraz stosowanie używek (np. papierosów oraz alkoholu).

Prawidłowe szczotkowanie zębów – na czym polega?

Zachowanie prawidłowej higieny jamy ustnej pomaga w wyeliminowaniu przyczyn za częstego szczotkowania zębów (takich jak nieświeży oddech). Jest przydatne również w ograniczaniu szkód, jakie wywołuje nadmierne mycie (m.in. nadwrażliwość szkliwa).  Aby odpowiednio zadbać o własne uzębienie, najlepiej jest skonsultować się z dentystą. Specjalista oceni stan szkliwa, a następnie wyznaczy wytyczne i wskaże metody szczotkowania, dzięki którym zęby zachowają swoją sprawność na długo. Bez względu na wybór techniki, powinno pamiętać się o czyszczeniu nie tylko uzębienia, ale i języka. Dzięki temu łatwiej będzie utrzymać higienę całej jamy ustnej i zapobiec nieświeżemu oddechowi, a w konsekwencji – zminimalizować konieczność częstego mycia zębów.

Jak często należy myć zęby?

To, ile razy dziennie powinno się myć zęby, zależy przede wszystkim od diety i indywidualnych czynników. Za minimum uważa się szczotkowanie 2-3 razy dziennie. Dla optymalnej higieny warto jednak oczyszczać uzębienie po każdym posiłku, zachowując minimum 30-minutowy odstęp od spożycia dania.

Czy częste mycie zębów je wybiela?

Częste mycie zębów jedynie usuwa powierzchniowe osady, nie jednak głębsze przebarwienia, które są odpowiedzialne za utratę naturalnej bieli zębów. W związku z tym szczotkowanie nie wybiela, a wręcz może prowadzić do starcia szkliwa i w konsekwencji zażółcenia się zębów.

Podsumowanie

Prawidłowe szczotkowanie zębów powinno odbywać się 2-3 razy dziennie lub po każdym posiłku, o ile odczeka się ok. 30 minut od zakończenia jedzenia. Częstsze mycie uzębienia (zwłaszcza przy stosowaniu nieodpowiedniej techniki) może natomiast skutkować cofnięciem się linii dziąseł, próchnicą i innymi chorobami zębów. Częstotliwość i sposób szczotkowania warto skonsultować z dentystą oraz wybrać delikatną szczoteczkę i pastę.

Bibliografia:

1. https://www1.deltadentalins.com/wellness/preventive-care/articles/overbrushing.html
2. https://www.trucaredentistry.com/blog/why-do-i-get-cavities-despite-brushing-and-flossing-my-teeth-twice-a-day/
3. https://www.cuimc.columbia.edu/news/brushing-immediately-after-meals-you-may-want-wait
4. https://otorhinolaryngologypl.com/api/files/view/1043079.pdf
5. https://www.sciencedirect.com/topics/biochemistry-genetics-and-molecular-biology/calcium-fluoride
6. https://dentistry.uic.edu/news-stories/the-best-foods-for-a-healthy-smile-and-whole-body/
7. https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/adult-health/expert-answers/brushing-your-teeth/faq-20058193
8. https://www.healthshots.com/preventive-care/self-care/teeth-whitening-brushing-teeth-after-every-meal/amp